آمالگام یکی از قدیمی‌ترین مواد ترمیم دندان است. این ماده برای پر کردن حفره‌های ناشی از پوسیدگی دندان‌ها به کار می‌رود. شاید باور نکنید اما بیش از صد سال است که از انواع مختلف آمالگام برای ترمیم دندان استفاده می‌کنند. اما آمالگام کپسولی یا آمالکپ چه تفاوتی با آمالگام دارد و کار کردن با آن چگونه است؟ بهترین آمالگام از بین آمالگام‌های موجود در بازار کشورمان کدام است؟ هر یک از این مواد ترمیم دندان چه خواصی دارند و  ترکیباتشان چگونه هستند؟ در این مطلب می‌خواهیم پاسخی به این سؤالات بیابیم. بنابراین، با مرور ادامه مطلب:

• معروف‌ترین انواع مواد ترمیم دندان از نوع آمالگام در بازار را خواهید شناخت
• می‌توانید خواص مختلف آمالکپ‌های مختلف را با یکدیگر مقایسه کنید
• به معیارهایی برای انتخاب کردن بهترین آمالگام کپسولی بازار دست یابید و
• از عوارض احتمالی استفاده از آمالگام کپسولی آگاه شوید.

 

.

در انتهای مقاله بهترین کپ های موجود در بازار ایران را  در قالب یک جدول مقایسه کرده ایم.

توصیه نویسنده برای مطالعه

 

آمالگام چیست؟ مواد تشکیل‌دهنده آن کدامند و چه کاربردی در دندان‌پزشکی دارد؟

آمالگام مخلوطی است از فلزات جیوه مایع و آلیاژ پودری متشکل از فلزات نقره، قلع و مس. تقریباً نیمی از وزن آمالگام دندانی جیوه است. خواص این فلز به‌گونه‌ای است که در تماس با سایر فلزات واکنش داده و ماده سفت و مناسبی را برای پر کردن حفره‌های ناشی از پوسیدگی‌های دندان می‌سازد. اما برای استفاده از کردن آمالگام، دندانپزشک باید ابتدا آثار پوسیدگی را از روی دندان بزداید. آمالگام  هنگام پر کردن حفره دندانی، نرم است ولی به‌سرعت سفت می‌شود و ماده ترمیم دندان جامدی را درست می‌کند که هم‌رنگ با دندان نیست.

 فرق آمالگام با آمالکپ چیست؟

آمالکپ در واقع همان آمالگام است ولی از نوع کپسولی؛ بنابراین کپ مخفف کپسول است. آمالکپ، آمالگامی است که توسط تولیدکننده به‌صورت کپسولی به بازار عرضه می‌شود تا پس‌از آماده‌سازی، به‌عنوان مواد ترمیم دندان به کار برود. به آمالکپ، آمالگام کپسولی نیز می‌گویند.

قبل از ترمیم کردن دندان‌هایمان با استفاده از آمالگام، به چه نکاتی باید توجه کنیم؟

تصمیم‌گیری درباره استفاده کردن از مواد ترمیم دندان  برای درمان پوسیدگی، انتخابی است که باید توسط شما و دندانپزشکتان صورت گیرد. به‌طور کلی، پیش از تصمیم‌گیری برای ترمیم دندان‌هایتان با آمالگام، موارد زیر را در نظر بگیرید.

• فواید آمالگام دندانی:
• محکم و بادوام هستند و نسبت به سایر انواع مواد ترمیم دندان ، احتمال شکستگی کمتری دارند.
• برای افرادی که خطر پوسیدگی دندانی بالایی دارند، ترمیم کردن دندان‌های بزرگ مثل آسیاب و در مواقعی مفید هستند که رطوبت باعث می‌شود سایر مواد ترمیم دندان مثل رزین‌ها خوب در دندان ننشینند.
• آمالگام کپسولی تقریباً ارزان‌ترین مواد ترمیم دندان در بازار است.

• خطرات و زیان‌های احتمالی:
• عنصر جیوه دارد؛ مقادیر جزئی جیوه را به شکل بخار آزاد می‌کند که می‌تواند توسط ریه‌ها استنشاق و جذب شود. قرارگیری در معرض مقادیر زیاد بخار جیوه، که ممکن است در برخی محیط‌های شغلی رخ دهد، با اثرات نامطلوب در مغز و کلیه همراه است.
• بخار جیوه ممکن است برای سلامت زنان باردار، جنین، شیرخواران و کودکان زیر شش سال ضرر داشته باشد. اطلاعات بالینی بسیار کمی درباره آثار درازمدت این ماده بر گروه‌های فوق در دسترس است.
• قرار گرفتن در معرض جیوه حاصل از آمالکپ ممکن است منجر به اثرات نامطلوب سلامتی بر افراد دارای سابقه بیماری عصبی و اختلال عملکرد کلیه و افرادی شود که حساسیت شدید به جیوه یا سایر ترکیبات آمالگام دندان اعم از نقره، مس و قلع دارند.

چنانچه به هر یک از فلزات موجود در آمالگام دندان حساسیت دارید، نباید از آن استفاده کنید. در این‌صورت برای به‌کارگیری سایر گزینه‌های ترمیمی، می‌توانید با دندانپزشکتان مشورت کنید.

معروف‌ترین آمالگام‌های ترمیم دندان کدامند؟

در حال حاضر، تنوع زیادی در بازار جهانی مواد ترمیم دندان و از جمله آمالگام وجود دارد. خواص کلی این مواد کم‌وبیش مثل هم هستند اما از نظر مواد تشکیل‌دهنده، درجه سفتی و استانداردهای تولید، تفاوت‌هایی با یکدیگر دارند. باید به این نکته توجه کنید که در حال حاضر، عرضه برخی مواد ترمیم دندان خارجی در بازار کشورمان به دلایل مختلف از جمله نوسانات ارز، با محدودیت‌هایی همراه است. لذا باید وضعیت فعلی بازار کشورمان را در زمینه تنوع مواد ترمیم دندان از بازار جهانی کمی جدا کنید. در ادامه به معروف‌ترین انواع آمالکپ‌های موجود در بازار فعلی کشور را مرور می‌کنیم.

سولالوی (Solaloy)

آمالگام کپسولی سولالوی محصول شرکت انگلسیی Trent Dent است که مواد ترمیم دندانش را با نام تجاری سولالوی به بازار عرضه می‌کند. این شرکت در حال حاضر دو نوع آمالکپ تولید می‌کند:

• Solaloy World Class Capsules
• Solaloy Super 68 Capsules

در جدول زیر می‌توانید ویژگی‌های این دو نوع آمالکپ را ببینید.

نوع آمالگام کپسولی	ترکیبات و درصد مواد	خواص برتر	بسته‌بندی	قیمت در بازار ایران (تومان)
Solaloy World Class Capsules	–  جیوه: ۴۵ درصد –   مس: ۲۴ درصد –   قلع: ۳۱ درصد	–  فاقد گاما فاز دو، زینک و فلز روی –  آلیاژ مقاوم در برابر خوردگی و استحکام زیاد –  سازگاری حاشیه‌ای مناسب که کاملاً با حفره دندانی سازگار می‌شود –  ضریب خزش استاتیکی بسیار کم –  پولیش نیاز ندارد –  قابل‌استفاده در آلماگاماتورهای پرسرعت و کم‌سرعت	یک، دو و سه واحدی (50 تا 500 کپسول)	از 000/600/1 تا 000/300/2
Solaloy Super 68 Capsules	–  جیوه: 4/68 درصد –   مس: 7/4 درصد –   قلع: 3/26 درصد –  روی: 6/0 درصد	–  از رایج‌ترین مواد ترمیم دندان این شرکت است. –  ماندگاری بیست‌ساله به ادعای شرکت –  انطباق حاشیه‌ای بسیار عالی بدون گرفتگی مواد	یک، دو و سه واحدی (50 تا 500 کپسول)	از 000/600/1 تا 000/300/2

GK-110

این آمالگام محصول کشور چین است که:

• دارای ۴۳ درصد نقره، ۳۲ درصد قلع و ۲۵ درصد مس
• مقاومت سختی: ۱۲۰ مگاپاسکال بعد از یک ساعت اول، 400 مگاپاسکال بعد از ۲۴ ساعت
• عرضه شده در بسته‌بندی 1 تا ۵ واحدی؛ در هر بسته ۵۰ کپسول
• کمترین میزان شرینکیج

ورلدورک (worldwork)

آمالکپ ورلدور محصول کشور ایتالیا است. آلیاژ این محصول مس زیادی دارد و فاقد روی است. لذا با استاندارد  ISO 24234:2015 سازگار است. هنگام کار کردن با این آمالگام کپسولی، ذرات بسیار ریز باعث می‌شوند که مخلوط یکنواختی به دست آید. نسبت آلیاژ و جیوه در آن بهینه است و حداکثر مقاومت را در برابر خوردگی و ترک دارد. این محصول در بسته‌های 50، 100 و 500 عددی و به‌صورت 1 تا 3 واحدی عرضه می‌شود. این شرکت بخش تحقیق و توسعه‌ای قوی دارد که توانسته است استانداردهای کیفی و فنی مختلفی را در زمینه مواد ترمیم دندانی دریافت کند. آلیاژ مس غیرمغناطیسی موجود در این آمالگام کپسولی حداقل ضریب خزش را دارد و دارای 43 درصد نقره، 32 درصد قلع و 25 درصد مس است.

سینالوکس و سیناسیلور

آمالگام کپسولی سینا لوکس از مواد ترمیم دندان داخلی و متعلق به شرکت اوزان است. کارخانه دکتر فقیهی این مجموعه به‌عنوان یکی از مهم‌ترین تولیدکنندگان مواد دندانی در کشور و خاورمیانه فعالیت می‌کند. آمالگام‌های سینا سیلور و سینا لوکس را این کارخانه تولید می‌کند. این محصولات به‌صورت کپسول‌های 1 تا 5 واحدی عرضه می‌شوند. جدول زیر مشخصات آن‌ها را نشان می‌دهد.

نوع آمالگام کپسولی	ترکیبات و درصد مواد	خواص برتر	بسته‌بندی	حدود قیمت در بازار ایران (تومان)
سینالوکس	–  نقره: ۴۵ درصد –   مس: 25 درصد –   قلع: 30 درصد	–  فاقد گاما فاز دو –  آلیاژ مقاوم در برابر خوردگی و استحکام زیاد –  استحکام 530 مگاپاسکال	یک تا 5 واحدی	از 000/800 تا 000/900/1
سیناسیلور	–  نقره: 40 درصد –   مس: 26 درصد –   قلع: 34 درصد	–  فاقد گاما فاز دو –  آلیاژ مقاوم در برابر خوردگی و استحکام زیاد –  استحکام 530 مگاپاسکال	یک تا 5 واحدی	از 000/900 تا 000/700/1

سپهر

آمالگام کپسولی سپهر محصول شرکت سپهر فلز نگین است که به‌صورت ۱ تا ۵ واحدی تولید می‌شود. بهترین کارایی این آمالکپ برای ترمیم و پر کردن دندان‌های خلفی است. آمالگام سپهر جزء مواد ترمیم دندان هست که مس زیادی دارد و فلز روی ندارد. این محصول با ۴۵ درصد نقره، 30 درصد قلع و 25 درصد مس، بیشترین مقدار نقره را در بین محصولات مشابه‌اش دارد. با توجه به اخذ استانداردهای کیفی لازم، این محصول با کیفیت قابل قبولی به بازار عرضه می‌شود. مقدار کمّی استحکام این آمالگام کپسولی در دست نیست.

آنا (ANA)

آمالگام آنا محصول شرکت نوردیسکادنتال سوئد است که در دو دوز مختلف به بازار عرضه شده است. دوز اول این محصول به‌صورت ۵۰ قرص ۴۰۰ میلی‌گرمی موجود است. ترکیبات این محصول 1/43 درصد نقره 8/30 درصد قلع و 1/26 درصد مس هستند. از ویژگی‌های این محصول می‌توانیم به فعال‌شوندگی خودکار، رنگ‌بندی آسان و سهولت استفاده اشاره کنیم. سختی این محصول بعد از یک ساعت ۱۱۵ مگاپاسکال، بعد از ۲۴ ساعت ۴۵۰ مگاپاسکال و بعد از ۷ روز ۵۱۰ مگاپاسکال  خواهد بود. ANA2000 یکی از باکیفیت‌ترین مواد ترمیم دندان در بازار کشور است.

نکات مهمی درباره آمالگام کپسولی

آمالگام کپسولی معمولاً مخلوطی از جیوه مایع و آلیاژهای دارای مقاومت فشاری زیاد است که اجزای آن‌ها معمولاً نقره قلع و مس هستند. این آلیاژها معمولاً فلز روی ندارند و درنتیجه، خطر شکستگی آن‌ها حداقلی است. پودر فلز و جیوه با نسبت‌های مناسبی در کپسول وجود دارد جداگانه در کپسول قرار دارند. برای استفاده از آن، کاربر کپسول را فعال و محتویات را مخلوط می‌کند. این کار منجر به روشی راحت و ایمن برای مخلوط کردن اجزای تشکیل‌دهنده آمالگام کپسولی می‌شود. با عرضه شدن آلمالکپ، ترمیم طولانی‌مدت و بهتری برای دندان‌های پوسیده فراهم‌شده و تراکم کافی این مواد روش بسته‌بندی‌شان را آسان می‌کند. این مواد ترمیم دندان معمولاً ویژگی‌های کلی زیر را دارند:

• در برابر سایش مقاوم هستند
• چکش‌خوارند
• دوام خوبی دارند
• معمولاً روی دندان‌های آسیاب عقب قرار می‌گیرند؛ زیرا رنگ فلزی‌شان با مینای طبیعی دندان مطابقت ندارد
• آمالگام کپسولی به‌خودی‌خود قابل قابل‌اشتعال نیست. اما در صورت آتش‌سوزی به‌احتمال زیاد گاز سمی جیوه آزاد می‌کند.

روش کار با آمالگام کپسولی

• کپسول اندازه مناسب را با توجه به شرایطتان انتخاب کنید
• درحالی‌که کپسول را برعکس قرار داده‌اید انتهای پیستون کپسول را به‌آرامی روی سطحی صاف فشار دهید تا فلنج پیستون با بدنه کپسول هم‌سطح شود
• ابتدای این فرآیند با مقاومت کمی همراه است و سپس کپسول به‌طور ناگهانی آزاد می‌شود و به جیوه امکان می‌دهد تا وارد محفظه اختلاط شود.
• گیره‌های آلماگاماتور را کمی باز کنید و کپسول را با احتیاط وارد آن کنید. مطمئن شوید که کپسول در داخل گیره‌ها محکم شده است.
• زمان اختلاط مناسب را انتخاب کنید. در این‌صورت، آلماگام به‌درستی تراشیده به توده‌ای پلاستیکی همگنی تبدیل می‌شود.

نتیجه‌گیری

مواد ترمیم دندان موجود در بازار اقسام متنوعی دارند. برای انتخاب کردن بهترین آمالگام بازار از نظر بازه قیمتی باید بین محصولات داخلی و وارداتی تفکیک قائل شوید. اما چنانچه صرفاً کیفیت مواد برایتان مهم است، ما آنا را پیشنهاد می‌کنیم. ترکیبات این محصول با توجه به گواهینامه‌های کیفی شرکت سازنده، گزینه ایده‌آلی برای ترمیم دندان است. در رده محصولات داخلی، آمالگام کپسولی سپهر و محصولات شرکت اوزان تقریباً مثل هم هستند اما سپهر در بازار با استقبال بهتری رو به رو است. در هر حال، قبل از رفتن به سراغ ترمیم دندان با آمالکپ، دندانپزشکتان حتماً باید شرایط جسمی، روانی و وضعیت دندان‌هایتان را بررسی کند و از چگونگی تأثیر ناخواسته ترکیبات بر بدنتان مطمئن شود. در جدول زیر می‌توانید خلاصه‌ای از آن‌چه گفتیم را ببینید.

نوع آمالگام کپسولی	ترکیبات و درصد مواد	درصد نقره	خواص برتر	بسته‌بندی	حدود قیمت در بازار ایران (تومان)
Solaloy World Class Capsules	–  جیوه: ۴۵ درصد –   مس: ۲۴ درصد –   قلع: ۳۱ درصد	45 درصد	–  فاقد گاما فاز دو، زینک و فلز روی –  آلیاژ مقاوم در برابر خوردگی و استحکام زیاد –  سازگاری حاشیه‌ای مناسب که کاملاً با حفره دندانی سازگار می‌شود –  ضریب خزش استاتیکی بسیار کم –  پولیش نیاز ندارد –  قابل‌استفاده در آلماگاماتورهای پرسرعت و کم‌سرعت	یک، دو و سه واحدی (50 تا 500 کپسول)	1
Solaloy Super 68 Capsules	–  جیوه: 4/68 درصد –   مس: 7/4 درصد –   قلع: 3/26 درصد –  روی: 6/0 درصد		–  از رایج‌ترین مواد ترمیم دندان این شرکت است. –  ماندگاری بیست‌ساله به ادعای شرکت –  انطباق حاشیه‌ای بسیار عالی بدون گرفتگی مواد	یک، دو و سه واحدی (50 تا 500 کپسول)	از 000/600/1 تا 000/300/2
GK-110	–  جیوه: ۴3 درصد –   مس: ۲5 درصد –   قلع: ۳2 درصد	43 درصد	–  مقاومت سختی: ۱۲۰ مگاپاسکال بعد از یک ساعت اول، 400 مگاپاسکال بعد از ۲۴ ساعت –  کمترین میزان شرینکیج	1 تا ۵ واحدی؛ در هر بسته ۵۰ کپسول ‏	از 000/100/1 تا 000/100/2
Worldwork	–  جیوه: ۴3 درصد –   مس: ۲5 درصد –   قلع: ۳2 درصد	44.5 درصد	–  فاقد روی –  سازگار با استاندارد  ‏ISO 24234:2015‎‏ –	بسته‌های 50، 100 و 500 عددی و به‌صورت 1 تا 3 واحدی	از 000/450/1 تا 000/950/1
سینالوکس	–  نقره: ۴۵ درصد –   مس: 25 درصد –   قلع: 30 درصد	42.6 درصد	–  فاقد گاما فاز دو –  آلیاژ مقاوم در برابر خوردگی و استحکام زیاد –  استحکام 530 مگاپاسکال	یک تا 5 واحدی	از 000/800 تا 000/900/1
سیناسیلور	–  نقره: 40 درصد –   مس: 26 درصد –   قلع: 34 درصد	60 درصد	–  فاقد گاما فاز دو –  آلیاژ مقاوم در برابر خوردگی و استحکام زیاد –  استحکام 530 مگاپاسکال	یک تا 5 واحدی	از 000/900 تا 000/700/1
سپهر	–  جیوه: ۴5 درصد –   مس: ۲5 درصد –   قلع: ۳0 درصد	45 درصد	–  مناسب ترمیم و پر کردن دندان‌های خلفی –  فاقد روی	۱ تا ۵ واحدی	از 000/600 تا 000/000/1
ANA	–  جیوه: 1/43 درصد –   مس: 1/26 درصد –   قلع: 8/30 درصد	43.1 درصد	–  سختی بعد از یک ساعت ۱۱۵ مگاپاسکال، بعد از ۲۴ ساعت ۴۵۰ مگاپاسکال و بعد از ۷ روز ۵۱۰ مگاپاسک –  فعال‌شوندگی خودکار –  رنگ‌بندی آسان –   سهولت استفاده	۱ تا 3 واحدی	از 000/100/1 تا 000/100/2

بهترین نوع آمالگام، ترکیبی است که در آن جیوه کمتری به کار رفته باشد. هرچه مقدار جیوه بیشتر باشد، دوام آن کمتر است. هرچه مس بیشتری در آمالکپ به کار رفته باشد، مقاوم تر است. نقره هم همین طور است. اگر نقره بیشتری در ترکیب کپ به کار برود، استحکام آن بیشتر شده و در برابر حلال های شیمیایی، مقاوم تر می باشد.

آمالگام ها از نظر فشرده سازی (تقریباً 400 تا 450 مگاپاسکال) از کامپوزیت ها یا گلاس آینومر ها قوی تر هستند. ب  ه طور کلی، آمالگام‌های با مس بالا نسبت به آمالگام‌های کم مس، مقاومت فشاری اولیه (1 ساعت) بالاتری دارند.  برخی از آمالگام های با مس بالا تقریباً 80 درصد قدرت خود را در 8 ساعت اول به دست می آورند.

استحکام فشاری چهار آمالگام 2000 ANA ، Cinalux، Cinasilver و آمالگام World Work نسبت به بقیه برند ها بیشتر است. همچنین آمالکپ Cinasilver بیشترین استحکام فشاری یک ساعته و  آمالگامهای Contour ،Cinalux و Cinasilver دارای بیتشری استحکام فشاری یک روزه هستند.

سوالات متداول

1- آیا جایگزینی برای استفاده از پرکننده های آمالگام دندان وجود دارد؟

در حال حاضر، پنج نوع ماده ترمیم کننده دیگر برای پوسیدگی دندان وجود دارد که عبارتند از:

• کامپوزیت رزین
• گلاس آینومر
• رزین آینومر
• آلیاژ های طلا

2- کدام آمالگام برای پر کردن دندان استفاده می شود؟

تقریباً نیمی از پر کردن آمالگام دندان جیوه مایع و نیمی دیگر از آلیاژ پودری نقره، قلع و مس است. جیوه برای چسباندن ذرات آلیاژ به یکدیگر و ایجاد یک پرکننده قوی، بادوام و جامد استفاده می شود.

3- چرا از آمالکپ برای ترمیم دندان استفاده می‌ شود؟

یکی از دلایل استفاده گسترده از آمالکپ نسبت به سایر مواد دندانپزشکی از جمله کامپوزیت ‌های هم رنگ دندان، ماندگاری بالا و ارزان تر بودن آن است. آمالگام ‌ها به صورت یک واحدی، دو واحدی، سه واحدی و پنج واحدی عرضه می‌ شوند.

4- مدت زمان لازم برای درست کردن آمالگام چقدر است؟

زمان ترکیب کردن باید به صورت جداگانه برای هر دستگاهی تنظیم شود. اغلب 5 تا 10 ثانیه است. زمان ترکیب ایده آل منجر به تولید یک توپ آمالگام نقره ای و براق می شود که به طور کامل و تمیز از پوسته کپسول جدا می گردد.

5- دندان پزشکان به جای آمالگام از چه چیزی استفاده می کنند؟

پر کردن رزین کامپوزیت رایج ترین جایگزینی مناسب برای آمالگام دندان است. گاهی اوقات به دلیل رنگ آنها پرکردگی های “دندان همرنگ” یا “سفید” نامیده می شوند. پرکننده های رزین کامپوزیت از نوعی پلاستیک تقویت شده با پرکننده شیشه پودری ساخته می شوند.

منابع

• https://www.epa.gov/mercury/mercury-dental-amalgam
• https://www.fda.gov/medical-devices/dental-devices/dental-amalgam-fillings
• http://trentdent.co.uk/Products/3/Solaloy-Super-68-1-Spill-50-Capsules/
• https://www.worldwork.it/en/company/
• http://www.owzan.com/fa-IR/DouranPortal/4846/page/آمالگام-سینالوکس
• https://www.dentalelite.fr/achat/marque.php?id=116
• https://www.ivoclar.com/en_li/products/amalgams/amalcap-plus
• http://www.medicalproductguide.com/term/2780/dental-materials-restorative-amalgam-capsule#:~:text=Definition%20%3A%20Amalgam%20restorative%20dental%20materials,function%20of%20a%20patient%27s%20teeth.
• https://torob.com/p/095e199e-d2d7-4e1a-8af3-8dc9bd1c6de7/امالکپ-سولالوی/
• https://www.fda.gov/medical-devices/dental-devices/dental-amalgam-fillings
• http://nordiskadental.se