f3

امروزه با افزایش محبوبیت کامپوزیت های رزین و مواد سبک مانند سمان ها و چسب ها در دندانپزشکی، نیاز به سیستم های لایت کیوری که قابل اعتماد باشند و بتوانند روند اعمال دندانپزشکی را موثرتر انجام دهند، بیش از پیش حس می شود. در حال حاضر، دستگاه لایت کیور دندان، بخش کلیدی از آرمنتاریوم هر مطلب دندانپزشکی است.

اگرچه لایت کیور های اولیه از طول موج های UV استفاده می کردند اما تکنولوژی به کار رفته در لایت کیورهای امروزی به سمت طول موج های مرئی به همراه LED ها و چراغ های هالوژن می رود که بسیار هم رایج شده. هر دو مدل دستگاه های شارژی و دوشاخه دار برقی در بازار موجود هستند. نسل های جدید چراغ های درمانی دندانپزشکی به دندانپزشکان این مکان را می دهد که سبک بدنه، ساختار و مهم تر از همه مواردی که نور می تواند برای آن موثر باشد را انتخاب کنند.

در این مقاله قصد داریم به انواع دستگاه های لایت کیور با میزان و شدت نور مختلف و همچنین تفاوتی که در عملکردشان به وجود می آوردند بپردازیم. تکنولوژی های استفاده شده را معرفی می کنیم و به بهترین برندهای موجود در بازار نیز اشاره می کنیم. پس تا انتها همراه ما باشید.

 

ضرورت استفاده از کیور لایت ها در دندانپزشکی

مواد دندانپزشکی فعال شده با نور از جمله سیلانت های خاص، سمان های مبتنی بر رزین و مواد ترمیمی کامپوزیت بخشی جدایی ناپذیر از اعمال عمومی دندانپزشکی می باشند. واحدهای لایت کیور دندانی(LCU) ابزارهای دستی ساطع کننده نورند که برای درمان مواد ترمیمی از جنس پلیمرهای فعال شده با دندان(PBRM) به کار می روند. با توجه به این که دندانپزشکان حرفه ای اغلب زمان زیادی را صرف انجام فعالیت هایی می کنند که با PBRM  ها سروکار دارند، دستگاه هایی به بازار آمده اند که استفاده از آن ها بسیار راحت  و این مواد را سریعا لایت کیور می کند. ظهور این دستگاه ها صنعت دندانپزشکی را در 50 سال اخیر دچار تحول کرده است. طیف  گسترده ای از LCU ها وجود دارد. این تکنولوژی از زمانی که فوتوکیورینگ ها برای اولین بار در دندانپزشکی استفاده شدند، به طور مداوم توسعه یافته.

 

تکنولوژی کیور لایت

فرآیند فوتوپلیمریزاسیون

فوتوپلیمریزاسیون با استفاده از انرژی نور در فعال کردن آغازگر نوری(photoinitiator)  کار می کند. آغازگر نور، مولکولی است که می تواند نور را جذب کند و گونه های واکنشی یا رادیکال های آزاد را تولید کند. آن ها شروع کننده پلیمریزاسیون هستند. تا زمانی که طول موج نور با محدوده ی جذب آغازگر نور به همراه انرژی کافی مطابقت داشته باشد، می توان از منابع نوری مختلف برای فوتوپلیمرازیسیون در دندانپزشکی استفاده کرد. رایج ترین آغازگرنوری که امروزه در رزین های دندان استفاده می شود، کامفورکینون (CQ) هستند. محدوده ی ماکزیمم جذب آن  از 455 تا 481 نانومتر است که ماکزیمم جذبش 469 نانومتر است.

واحدهای لایت کیور فرابنفش

اولین رزین های لایت کیور که در صنعت به کار می رفتند به اوایل دهدی 70 میلادی بر می گردد. آن ها از واحدهای لایت کیور فرابنفش (UV) استفاده می کردند. آغازگرهای نوری که با این مواد استفاده می شدند اصولا بر اساس بنزوئین متیل اتر یا انواع مشابه  آغازگرهای نوری بودند که با UV فعال می شدند.

نمونه هایی از این واحدهای لایت کیورهای UV شامل رزین های با رنگ ناپایدار، عمق محدود درمان و تخریب بافت ها بر اثر UV بودند. مانند آسیب هایی که بر اثر استفاده طولانی مدت به چشم وارد می کردند. با این حال، در عرض چندسال پس از معرفی کیورینگ با UV، مواد دندانی مجددا فرموله شدند و آغازگرهای نوری با طول موج مرئی مثل CQ را وارد کردند. در نتیجه واحدهای کیورینگ که برای ساتع کردن نور UV طراحی شده بودند با واحدهای لایت کیورینگ هایی جایگزین شدند که نور را در گستره ی مرئی می تاباندند. مانند نورهای کوارتز- تنگستن-هالوژن(QTH).

 

لایت کیورهای QTH نور آبی

بر خلاف واحدهای لایت کیور UV، لایت کیورهای QTH نور آبی را به عنوان بخشی از خروجی طیفشان ساتع می کنند. از این رو نیاز به زمان کوتاه تری برای درمان دارند و با ریسک کمتری برای ایجاد آب مروارید همراه هستند. طول موج های آبی که با لایت کیور QTH ساتع می شوند نیز فاقد ریسک نیستند. بلکه ریسک آن ها آسیب های چشمی است که مستقیما وارد می کند. به همین علت پرسنل فعال در زمینه ی مراقبت های درمانی و بیماران می بایست از فیلترهای بلوک کننده ی اشعه آبی استفاده کنند. هنگامی که در حال کار با این نوع لایت کیورها هستند، این فیلترها از چشمان آن ها مراقبت می کند. به طور معمول واحدهای لایت کیورهای QTH از اواخر 1990 مورد استفاده قرار گرفتند.

 

چه نوع سیستم های لایت کیورینگ در بازار موجود هستند؟

دستگاه لایت کیور

همان طور که گفته شد دستگاه لایت کیور های دندانی اغلب بر اساس نوع نوری که برای کیور استفاده می کنند؛ طبقه بندی می شوند. لایت کیورهای هالوژن از طول موج های نور آبی بین 400 تا 500 نانومتر استفاده می کنند. و از آنجایی که این لامپ ها گرما ایجاد می کنند غالبا یک فن خنک کننده نیز دارند. کیورلایت LED به سرعت به رایج ترین نوع درمان با نور تبدیل شده اند. این لامپ ها از LED ها استفاده می کنند که آرایه ی وسیعی از طول موج ها را برای درمان انواع متنوعی از مواد دندانی فراهم می کنند.

لامپ های LED نسبت به لامپ های هالوژن گرمای کمتری تولید می کنند و به ندرت به فن خنک کننده نیاز دارند.  لامپ های کیورینگ پلاسما انتخاب دیگری برای دندانپزشکان است که برای درمان با سرعت بالا طراحی شده اند. همانگونه که انواع مختلفی از لایت کیور ها موجود هستند می توانید تیپ(tip) های مختلف کیورینگ را نیز انتخاب کنید. این تیپ ها به نور اجازه می دهد که به نواحی مختلف دهان برسد و محل ترمیم با سایزهای مختلف را درمان کند. از نورسنج نیز می توان استفاده کرد تا مطمئن شد فرکانس انتخابی کالیبره شده است.

 

اصلاحات رایج در رابطه با لایت کیورینگ

اصطلاح شدت یا intensity بیشتر در دستگاه لایت کیور به کار می رود. اما اصطلاح تابش یا irradiance اصطلاح دقیق تری است و به اندازه گیری قدرت تابش نور که به یک منطقه خاص برخورد می کند گفته می شود. خروج تابشی یا radiant exitance در واقع اندازه گیری توانی است که از منبع یک منطقه خاص به بیرون می تابد.

 

مقایسه عملکرد درمانی نسل های جدید لایت کیورها

پیشرفت های اخیر در تکنولوژی، محصولات جدیدی در زمینه ی درمان با نور را برای دندانپزشکان به ارمغان آورده. محصولات جدید موجود در بازار شامل این موارد هستند: لایت کیور دندانی توان بالا یا HP ودیودهای نوری باتری خوریا LET دندانی.

محققان در مطالعه ای عملکرد درمان و دمای پیک پلیمریزاسیون دیودهای با توان بالا را  ارزیابی و مقایسه کرده اند. در این مطالعه پژوهشگران  4 نوع لایت کیور مرئی را بررسی کرده اند:

HP LED (A)

LED اولین نسل (B)

هالوژن های معمولی (C)

هالوژن های با شدت بالا (D)

 

در این تحقیق علمی محققان عمق درمان، قدرت چسبندگی، دمای پلیمرازیسیون کامپوزیت های از جنس رزین پس از قرار گیری در معرض دستگاه لایت کیور مقایسه کرده اند.

نتایج این پژوهش را می توانید در جداول زیر ببینید.

t1 1

 

همچنین محققان از سه نوع کامپوزیت دندانی از نوع پر کردنی با برندهای زیر استفاده کرده اند:

  • میکروفیل(Filtek A110, 3M ESPE)
  • ترکیبی (Filtek Z250 Universal Restorative, 3M ESPE)
  • نانوکامپوزیت (Filtek Supreme, 3M ESPE)

قدرت چسبدگی این چهار نوع دستگاه لایت کیور را در جدول زیر نشان دادیم.

t2 1

عمق کیورینگ یا درمان کامپوزیت با استفاده از لایت کیورینگ را در شکل زیر نمایش دادیم.

f1

زمان پیک پلیمریزاسیون این کامپوزیت ها را نیز در شکل زیر به صورت نمودار مشخص کردیم.

f2

بحث های علمی  در باب این پژوهش

فاکتور مهمی که باید در رابطه با افزایش شدت نور منبع درمان در نظر بگیریم، گرمای تولید شده در کامپوزیت مبتنی بر رزین و در حال کیورینگ است. اگر در حین کیورینگ کامپوزیت، گرمای اضافه ایجاد شود،  این گرما می تواند به بافت های نرم و گوشتی اطراف منتقل شود و به آن ها آسیب برساند. بنابراین گرمای پلیمرازیسون باید پایین باشد. همانطور که انتظار می رود و در شکل ها مشخص است در تمام موارد، پایین ترین میزان دمای پلیمرازیسیون برای واحد B است. در تمامی لحظات علی رغم این که ناحیه  و میزان چسبندگی برای واحد C و B یکسان بوده اما این دما برای B بطور معناداری پایین بوده است. در این موارد به فن های خنک کننده نیاز است.

گرمای تولیدی با LED از طریق یک سینگ گرمایی از بین می رود. چرا که این سینک از آلومینیوم هادی گرمایی ساخته شده که به واحد اصلی متصل است. این ماده با قابلیت هادی دمای LED را تا زمانی که در حال کار کیورینگ است، پایین نگه می دارد. و به موجب آن تداوم LED را حفظ می کند. زمانی که دستگاه لایت کیور خاموش شود، گرما در سینک گرمایی ذخیره می شود و در اثر تعامل با قسمت اصلی آلومینیومی به محیط منتقل می شود. این طراحی باعث می شود که دیگر نیازی به فن یا سیستم خنک کننده نباشد. به همین خاطر، لایت کیورهای HP LED  نسبت به سایر واحدهای لایت کیور سبک وزن تر هستند.

 

برای انتخاب دستگاه لایت کیور چه نکاتی را باید در نظر بگیریم؟

گزینه ها و معیارهای زیادی برای انتخاب لایت کیور مناسب برای مطب های دندانپزشکی شما دندانپزشکان وجود دارد. اما باید روی پیدا کردن نوری سازگار با مواد ترمیمی مورد نظر تمرکز کنیم. نوری که در گستره ی نوری وسیع تری کار کند، می تواند مواد بیشتری را درمان کند. نکته ی مهم دیگر این است که ببینیم آیا لایت کیوری که می خواهیم بخریم  با آغازگر های نوری موادی که قصد استفاده از آن ها را داریم کار می کند یا نه.

جدایی از بحث نور، معیار دیگری است که برای دندانپزشکان مهم است. این که آیا مدل بی سیم دستگاه برای آن ها مناسب تر است یا مدل با سیم. یکی دیگر از موارد مورد توجه، سبک بدنه ی چراغ و تپانچه ی آن است. سبک های چوبی رایج ترین نوع استایل باب میل دندانپزشکان است. دقت داشته باشیم در دست گرفتن لایت کیور  باید راحت باشد. همچنین حرکت دادن و مانور دادن آن ها باید هموار باشد تا بتوانیم ترمیم های دندانی در هر قسمتی در دهان را با کمک آن درمان کنیم. در نهایت ضمانت و پشتیبانی از عملکرد محصول لایت کیور را  می بایست در نظر بگیریم. و مطمئن شویم هر زمان که به نور نیاز داریم لایت کیور به خوبی کار می کند.

بهترین برند لایت کیور

شما دندانپزشکان عزیز می توانید بهترین برندهای لایت کیور را از فروشگاه اینترنتی ما یعنی شاپ دنت تهیه فرمایید. چند نمونه از بهترین لایت کیورها را در زیر نشان کردیم.

کامپوزیت لایت کیور فلو اسپیدنت، لایت کیور وودپیکر DBA مدل lux vi، لایت کیور بی سیم مدل Woodpecker – LED.H، لایت کیور وودپیکر WOODPEKER مدل LED.F

نتیجه

همان طور که گفتیم در 50 سال گذشته ظهور لایت کیور ها توانایی درمان آسان و موثر مواد ترمیمی مبتنی بر پلیمر را متحول کرده. برای آنکه ترمیم های از جنس کامپوزیت های رزین به خوبی عمل کند  باید نور با انرژی و طول موج مناسب را دریافت کند تا فرآیند پلیمرازیسیون را تسهیل کند. متغیرهایی از جمله فاصله دستگاه لایت کیور و زاویه تابش به سطح ترمیم و همچنین مدت زمان تابش برای ارائه مقدار مورد نیاز نور لازم هستند. دستگاه های لایت کیور با تکنولوژی و عملکردهای مختلف را بررسی کردیم.  دندانپزشکان عزیز باید توجه داشته باشند که نورهای کیورینگ می تواند باعث افزایش دمای داخل پالپ شود. از این رو محافظت مناسب از چشم ها ضروری به نظر می رسد.

آیا شما دندانپزشکان محترم نکته یا تجربه ی دیگری در رابطه با لایت کیورها دارید که مایل باشید آن را با ما و دیگر همکاران خود به اشتراک بگذارید؟

 

منابع

https://www.ada.org/resources/research/science-and-research-institute/oral-health-topics/dental-curing-lights

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15551990/